Gıda Firmaları için İşletme Kayıt ve Onay Belgesi Alma

Yeni kurulan bir gıda işletmesiyseniz ve herhangi bir yasal sorunla karşılaşmadan hemen faaliyete geçmek istiyorsanız, işe İşletme Kayıt ve Onay Belgesi alarak başlamanız gerekir. Ancak yasa ve yönetmeliklerin firmanızdan hangi koşulları sağlamasını beklediğini bilmeden, bu belgeleri edinmeniz mümkün değildir. Bugünkü yazımızı bu konuya ayırdık ve bu konuda sıkıntı çeken firmaların sorularını yanıtlamaya çalıştık.

İşte gıda sektöründe faaliyet gösterecek bir işletmenin, kuruluş aşamasında alması gereken İşletme Kayıt ve Onay Belgesi ile ilgili teknik detaylar ve kanunî şartları sağlamada HACCP’ten nasıl faydalanacağına dair önemli bilgiler…

İşe Nereden Başlamalı?

Öncelikle bir gıda işletmesi olarak hangi kanun ve yönetmeliklere bağlı hareket etmeniz gerektiğini öğrenmeniz gerekiyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 17 Aralık 2011 tarihinde 28145 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik” uyarınca;

“Kâr amaçlı olsun veya olmasın kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından işletilen, gıdaların üretildiği/işlendiği/muhafaza edildiği/depolandığı/dağıtıldığı/nakledildiği/satıldığı/servis edildiği herhangi bir aşaması ile ilgili herhangi bir faaliyeti yürüten işletmeler,”

Gıda İşletmesi olarak değerlendirilir ve faaliyetlerine başlamadan önce İşletme Kayıt ve Onay Belgesi almaları istenir.

Eğer siz de bu tanımda belirtilen işletmelerden biriyseniz, firma faaliyetlerinizin söz konusu yönetmeliğe uygunluğunu belgelemek durumundasınız.

Yönetmelik Hangi Faaliyetleri Kapsamaz?

Bakanlık, aşağıdaki faaliyetlerde bulunan işletmeleri yönetmelikten muaf tutar. Buna göre;

• Kurban bayramında kesim yapılan yerler,
• Köylerdeki kişisel ihtiyaç amaçlı kesim yerleri,
• Kişisel tüketim amacıyla birincil üretim yapılan yerler,
• Kişisel tüketim amacıyla gıdanın hazırlandığı, işlendiği ve depolandığı yerler,
• Gıdanın; geçici olarak, zaman zaman ve küçük ölçekte kermes, kültürel etkinlikler gibi bireysel gönüllüler tarafından yardım amaçlı hazırlandığı, depolandığı ve sunulduğu yerler,

yönetmelikte belirtilen esas ve usullerin kapsamı dışındadır.

Kapsam Dahilindeki Gıda İşletmeleri için Mevzuat

Yukarıda bahsettiğimiz yönetmelik, esasen gıda üzerine yapılan bir başka kanunun belirli maddeleri dayanak gösterilerek oluşturulmuştur. Konu, aslında 2010 yılında Resmi Gazete’de yayınlanan 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu‘na kadar uzanmaktadır. Buna göre;

• Gıda üretimi yapan işletmeler,
• Yemek hizmeti sunan lokanta, pastane vb. iş yerleri,
• Gıda ile temas eden madde ve malzeme üreticileri,
• Gıda dağıtım işletmeleri ve gıda toptancıları,

İşletme Kayıt ve Onay Belgesi almak zorundadır. Buna aykırı davranan işletmeler, ciddi cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalmaktadır.

Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik’te 7 Ocak 2014’te önemli bir değişikliğe gidilmiştir. 28875 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan yeni maddelerle, gıda işletmelerinin 31.12.2014 tarihine kadar işletme kayıt ve onay kayıt belgesi almaları ve işletmelerinde HACCP sistemini uygulamaya başlamaları zorunlu hale getirilmiştir.

Ek olarak; gıda ambalajı üreticileri için Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzeme Üreten İşletmelerin Kayıt İşlemlerine Dair Yönetmelik isimli ayrı bir yönetmelik yayınlanmıştır. Böylelikle bu kapsamdaki iş yerlerinin 31.12.2013 tarihine kadar İşletme Kayıt Belgesi alması ve işletmelerinde ISO 9001 Kalite Sistemini uygulamaya başlaması, yasal bir gereklilik haline gelmiştir.

Ayrıca Hayvansal Gıdalar için Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği kapsamındaki gıda işletmelerinden Ek-1’de sıralananlar onaya tabidir. Bu işletmelerin mutlaka Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen hükümler ile Gıda Hijyeni Yönetmeliği ve Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinde yer alan bina, alt yapı ve ekipman gerekliliklerini sağlamaları gerekir. Söz konusu gıda işletmeleri faaliyetlerine başlamadan önce dilekçe, beyanname vb. belirtilen diğer dokümanlarla birlikte, İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne başvuru yapmalıdır.

İşletme Kayıt ve Onay Belgesi Nedir, Nasıl Alınır?

İşletme Kayıt ve Onay Belgesi; Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilen bir belgedir. Gıdanın üretildiği, depolandığı ve satışa sunulduğu işletmeleri kapsar. Belge alımı ve kayıt için Bakanlığa bağlı il veya ilçe müdürlüklerine başvuru yapılmalıdır.

Başvuru sırasında doldurulması gereken evraklar; ilgili yönetmeliklerin eklerinde belirtilmiştir. Ancak özetlemek gerekirse sunmanız gereken temel evraklar şu şekildedir:

• Talebinizi anlatan dilekçe,
• İşletme Kayıt Belgesi Başvuru ve Beyannamesi Genel Kısmı, (Yönetmeliğin Ek-4 bölümünde yer alır ve başvuru sahibi tarafından doldurulmalıdır.)
• İşletme Kayıt Belgesi Başvuru ve Beyannamesi Özel Kısmı,
• İşletmenin su giderleri, personel hareketleri, ürün akış şeması, makine yerleşim planı gibi bilgilerini içeren yerleşim krokisi, (A3 boyutunda ve teknik resim kurallarına uygun çizilmiş olmalıdır.)
• Gıda işletmesinde oluşan her türlü (katı/sıvı/gaz) atığın uzaklaştırılma şekli ve sıklığına dair belge.

Ayrıca işletmede HACCP Sisteminin kurulması ve bu sisteme dair tüm belge ve dokümanların hazır bulundurulması gerekir.

Gıda işletmelerinin onay almak amacıyla yapacakları kayıt ve başvuru işlemleri, doldurulması gereken tüm doküman ekleri ile birlikte İstanbul İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Söz konusu evraklara ve nasıl doldurulacakları ile ilgili bilgilere buradan ulaşabilirsiniz.

İşletme Kayıt ve Onay Belgesi Ücretleri Ne Kadardır?

Onay belgesi fiyatları, her yıl değişmektedir. Bakanlık, o yılki belgelendirme ücretini resmî sayfası üzerinden duyurur.

Belgelendirme fiyatları, gıda işletmesinin büyüklüğüne, faaliyetlerine, yani kapasitesine göre değişkenlik gösterir. Ödenecek tutar, başvuru sırasında işletme sahibinin beyan ettiği cep telefonuna mesaj olarak iletilir ve sonrasında ödeme yapılması istenir.

Belgelendirme ücretleri, İl Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmelerine ödenir. 2021 yılı için belirlenen belgelendirme ücretlerine buradan ulaşabilirsiniz.

İşletme Kayıt Numarası Nedir ve Neden Önemlidir?

Talep edilen tüm bilgi ve belgeleri sunan kayıt kapsamındaki gıda işletmelerine, Bakanlık tarafından verilen numaradır. TR-16-k-98765 gibi harfler ve numaralardan oluşan işletme kayıt numarası, işletme kayıt belgesinde yer alır.

İşletme kayıt numarasının, gıda etiketleme sürecinde önemi büyüktür. Türk Gıda Kodeksine göre; paketli gıdalarda, ambalaj veya etiket üzerine işletme kayıt numarasının yazılması zorunludur.

Hazır işletme kayıt numarasının öneminden bahsetmişken, işletme kayıt belgesinin gücünden de bahsetmeden geçmeyelim. Şöyle ki işletme kayıt belgesi alan gıda firmalarının, ek olarak “gıda üretim izni” veya “gıda sicil belgesi” gibi belgeler alması gerekmez. Çünkü işletme kayıt belgesi, gıda üretimi üzerine geçerliliği ve yeterliliği olan tek belgedir.

İşletme Kayıt ve Onay Belgesi için HACCP Neden Gerekli?

Konu gıda işletmeleri olduğunda, belgelendirme şartları arasında HACCP’e rastlamak hiç de şaşırtıcı değildir. HACCP’in temel amacı, gıda güvenliği risklerini önceden görüp kontrol altına almak ve yönetmektir. Bu nedenle gıda işletmelerinin onay süreçlerinde bu sistemin talep edilmesi oldukça isabetlidir.

HACCP’in uygulama alanları, “çiftlikten çatala” tüm süreç sahiplerini kapsar. Yem üreticilerinden gıda satıcılarına kadar uzanan bu geniş yelpazede, gıda üretimi ve sunumunda gıda güvenliğini sağlamak esastır. Dolayısıyla işletmesinde HACCP kurup risklerini sistematik bir şekilde yönetenlerin, belgelendirme süreçleri çok daha rahat geçmektedir.

Uluslararası düzeyde kabul gören gıda sağlığı standartlarının tamamı, HACCP prensiplerini içerir. Bakanlığın onay belgesi verirken HACCP’i şart koşması, hem tüketiciyi hem de işletmeciyi olası zararlardan korumaktadır.

Özetle HACCP; üretici, paydaş ve tedarikçilerin, ürün ve hizmetinize güven duymasını sağlar. Bu nedenle sadece belgelendirme süreçlerine değil, tüm işletme süreçlerinize katkı sağlar.

Eğer siz de kuruluşundan itibaren adımlarını sağlam atan başarılı bir gıda işletmesi olmak istiyorsanız, konuyla ilgili hizmetlerimizden faydalanmak için bize iletişim bölümünden ulaşabilirsiniz.