Gıda Güvenliği Nedir ve Neden Önemlidir?
Gıda güvenliği gıda kaynaklı hastalıkları engelleyerek, gıdaların işlenmesi ve depolanmasını ele alan bilimsel bir disiplindir. İnsanın en temel ihtiyaç ve haklarından biri olan beslenme ve sağlıklı yaşam, ancak güvenli gıda tüketimi ile güvence altına alınabilir. Böyle bakıldığında gıda güvenliğini, bir seçenek gibi değil, bir zorunluluk olarak görmek gerekir.
Günümüzde yaşanan en önemli sağlık problemlerini, beslenme kaynaklı hastalıklar ile gıdalardan insana bulaşan hastalıklar oluşturur. Üstelik gıda kaynaklı bu hastalıklar, gelişmekte olan ülkelerde olduğu kadar gelişmiş ülkelerde de sorun olmaya devam etmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (World Health Organization – WHO) 6 Haziran 2019 tarihli bildirgesine göre; ‘Her yıl tahminen 600 milyon insan -dünyadaki her 10 kişiden 1’i- kontamine yiyeceklerin, yani bakteri, virüs, parazit veya kimyasal maddelerle kirlenmiş gıdaların tüketilmesi sonucu hastalanıyor ve 420 bin kişi bundan dolayı hayatını kaybediyor. Bu kayıpların tamamının aslında önlenebileceği unutulmamalı.
Gıda Güvenliği için Neler Yapılabilir?
İnsan sağlığına bu denli etkisi bulunan gıda güvenliği, gıda üretiminde faaliyet gösteren işletmelerin birinci önceliği olmalıdır. Bu işletmelerin güvenli gıda üretimi için “çiftlikten çatala” tüm aşamalarda sorumlu olduklarını bilmeleri ve bu zincirin bir bütün olduğunun farkında olmaları gerekir.
İşletmelerin gıda güvenliğini sağlaması, çıkarılan çeşitli yasa ve yönetmeliklerle garanti altına alınmaya çalışılmıştır. Ayrıca İyi Tarım, İyi Hijyen, İyi Üretim, İyi Laboratuvar uygulamaları gibi düzenlemeler, devletin bu konuda yaptığı yol gösterici çalışmalardandır.
14 Şubat 2009’da Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından kurulan ALO 174 Gıda Hattı da gıda güvenliğine yönelik önemli uygulamalardan biridir. Bu hat yardımıyla tüketicinin gıda güvenilirliği ile ilgili her türlü ihbar ve şikâyetini doğrudan iletebilmesi ve ilgili mercilere kolayca ulaşabilmesi amaçlanmaktadır. Gıda Hattı sayesinde iletişimin tek merkezden yönlendirilmesi, tüketiciye en kısa zamanda dönüş yapılması ve sonucun takibi sağlanmaktadır.
Ülkemizdeki çalışmaların yanı sıra dünyada yapılan bazı düzenlemeler de sürdürülebilir gıda güvenliği için umut verici niteliktedir. Belli bölgesel kuruluşlar, gıda üretiminde bir standardizasyon oluşturmak üzere çeşitli kurallar belirlemiş ve bunları standart haline getirerek yayınlamışlardır. İşletmelerin bu standart sistemlerini kuruluş aşamasında kurup uygulamaları ile belli güvenlik seviyesinde ve kalitesinde gıda üretiminin yapılması sağlanmış ve güvenli gıda üretimi, sürdürülebilir hale gelmiştir.
Gıda Güvenliği Bilinci
Gıda güvenliği; temelde tüketiciyi korumayı, sağlıklı ve yeterli gıda tüketimini sağlamayı hedef edinmiş bir disiplin olmasına karşın, yakın zamana kadar tüketiciler tarafından sahiplenilmemiş ve toplum genelinde de farkındalığı oluşmamış bir konuydu. Son yıllarda belli eğitim düzeyine sahip kitlelerce değişik beslenme akımlarına duyulan ilgi ile karıştırılarak zaman zaman üzerinde konuşulsa da halen yeterince tüketici bilincine ve farkındalığına kavuşamamıştır. Oysa Dünya Sağlık Örgütü’nün de dediği gibi ‘Gıda güvenliği, herkesin işidir.’
Gıda güvenliği hakkında dünyada ve Türkiye’de yayınlanmış yasa, yönetmelik ve standartlar, bu alana ışık tutmaktadır. Bu yayınların gıda üretiminin tüm aşamalarında faaliyet gösteren işletmelerce bilinmesi, üzerinde çalışılması ve geliştirilmesi önemlidir. Aynı şekilde bunların gıda zincirinde görev yapan gıda mühendisleri, veteriner hekimler, teknisyenler, laborantlar başta olmak üzere tüm çalışanlarca bilinmesi ve bu yolla gıda güvenliği üzerine farkındalığın arttırılması gerekir.
Günümüzde gıda güvenliği denildiğinde ilk akla gelen uygulama ve standartları sıralayacak olursak;
- HACCP (Hazard Analysis Critical Control Points)
- ISO 22000:2018 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi
- BRC FOOD
- BRC IOP
- FSSC 22000 ve Food Defense
- IFS
- Hijyen (İyi Hijyen) uygulamalarını sayabiliriz.
Eğer çiftlikten çatala gıda zincirinin herhangi bir halkasında faaliyet gösteren bir kurumsanız, öncelikli yapmanız gereken, gıda güvenliği konusunda üzerinize düşen sorumluluğun ne olduğunu öğrenmektir. Bunun için yukarıdaki aktarılan uygulama ve standartları inceleyebilir veya konuyla ilgili hizmetlerimizden faydalanmak ve size uygun bir yol haritası oluşturulması için bizimle iletişime geçebilirsiniz.